Hành vi nổi loạn ở trẻ: nguyên nhân và cách ứng phó hiệu quả | Safe and Sound
Nổi loạn là một hành vi thường gặp ở trẻ em và thanh thiếu niên, đặc biệt là trong giai đoạn tuổi dậy thì. Theo các chuyên gia tâm lý, đây là thời điểm mà trẻ trải qua nhiều thay đổi về tâm lý và sinh lý, khiến chúng cảm thấy khó kiểm soát cảm xúc bản thân và hành vi của mình. Điều này có thể dẫn đến tình trạng căng thẳng. Hãy cùng Safe and sound hiểu rõ những nguyên nhân này để có thể ứng phó hiệu quả nhé.
Nguyễn Hoàng Nguyên | Thạc sĩ. Bác sĩ - Ứng dụng Chăm sóc sức khỏe tinh thần Safe and sound
Viện Ứng dụng Công nghệ Y tế
1. Nguyên nhân của tình trạng nổi loạn ở trẻ
- Sự phát triển tâm lý
Trong quá trình lớn lên, trẻ bắt đầu hình thành cá tính riêng và mong muốn được thể hiện bản thân. Điều này thường xuất hiện rõ rệt ở tuổi dậy thì, khi trẻ muốn làm mọi thứ độc lập và khẳng định mình. Việc cố gắng tách ra khỏi sự giám sát của cha mẹ có thể dẫn đến những hành vi nổi loạn, như cãi lại, từ chối tuân thủ quy định hoặc hành xử một cách bướng bỉnh. Chuyên gia tâm lý cho rằng, nổi loạn là cách trẻ phản ứng với nhu cầu tự do, quyền lực và sự kiểm soát trong cuộc sống của mình.
Ảnh 1: Trẻ ở tuổi dậy thì luôn muốn được khẳng định bản thân
- Áp lực từ bạn bè và xã hội
Trẻ em, đặc biệt là ở tuổi thanh thiếu niên, thường bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi môi trường xã hội và bạn bè xung quanh. Áp lực từ việc phải hòa nhập vào nhóm bạn hoặc đáp ứng mong đợi của xã hội có thể khiến trẻ trở nên nổi loạn. Ví dụ, trẻ có thể bắt chước những hành vi tiêu cực từ bạn bè hoặc chống đối lại người lớn để thể hiện mình là người mạnh mẽ và không bị ràng buộc.
- Thiếu sự lắng nghe và thấu hiểu từ cha mẹ
Một trong những nguyên nhân phổ biến khiến trẻ trở nên nổi loạn và khó kiểm soát cảm xúc là cảm giác không được lắng nghe hoặc không thể chia sẻ cảm xúc với cha mẹ. Khi trẻ cảm thấy không ai hiểu mình, chúng có thể sử dụng sự nổi loạn như một cách để thu hút sự chú ý. Chuyên gia tâm lý nhận định rằng, trong nhiều trường hợp, trẻ nổi loạn là biểu hiện của việc thiếu sự kết nối và giao tiếp trong gia đình.
2. Cách ứng phó hiệu quả với trẻ nổi loạn
Để ứng phó hiệu quả với trẻ nổi loạn, điều quan trọng nhất là duy trì sự kiên nhẫn và thái độ tích cực. Việc giao tiếp một cách mở và thấu hiểu có thể giúp giảm bớt tình trạng bị stress trong mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái. Dưới đây là một số cách ứng phó hiệu quả với trẻ nổi loạn.
- Lắng nghe và thấu hiểu
Một trong những cách tốt nhất để ứng phó với trẻ nổi loạn là tạo không gian để chúng có thể chia sẻ và tự kiểm soát cảm xúc của mình mà không lo bị phán xét. Lắng nghe trẻ một cách chân thành và thấu hiểu có thể giúp chúng cảm thấy được tôn trọng và chấp nhận. Chuyên gia tâm lý khuyến nghị cha mẹ không nên chỉ ra lỗi sai của trẻ ngay lập tức mà thay vào đó, hãy hỏi xem trẻ đang cảm thấy thế nào và lắng nghe một cách kiên nhẫn.
Ảnh 2: Lắng nghe trẻ chia sẻ các vấn đề tâm lý là cách tốt nhất để bố mẹ hiểu con
- Hướng dẫn trẻ kiểm soát cảm xúc
Nhiều trẻ nổi loạn vì không biết cách kiểm soát cảm xúc của mình. Cha mẹ có thể giúp con học cách nhận diện cảm xúc của bản thân và tìm cách thoát khỏi trạng thái bị stress theo những cách lành mạnh, chẳng hạn như tập thể dục, viết nhật ký, hoặc tham gia các hoạt động sáng tạo. Việc trẻ có khả năng kiểm soát cảm xúc sẽ giúp giảm tình trạng bị stress và giúp trẻ đối diện với các tình huống khó khăn mà không bị mất kiểm soát.
- Đặt ra giới hạn rõ ràng và hợp lý
Mặc dù việc lắng nghe và thấu hiểu là cần thiết, cha mẹ cũng cần đặt ra những giới hạn rõ ràng và hợp lý cho trẻ. Trẻ nổi loạn thường có xu hướng kiểm tra giới hạn của mình, vì vậy việc đặt ra quy tắc và giữ vững lập trường là rất quan trọng. Tuy nhiên, quy tắc cần được thiết lập dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau và không nên quá khắt khe.
- Giảm căng thẳng trong gia đình
Căng thẳng trong gia đình có thể là một trong những nguyên nhân khiến trẻ trở nên nổi loạn. Chuyên gia tâm lý khuyên rằng việc duy trì một môi trường gia đình thoải mái, ít căng thẳng có thể giúp giảm bớt áp lực cho trẻ. Điều này bao gồm việc dành thời gian cho gia đình, tham gia các hoạt động chung và khuyến khích sự giao tiếp cởi mở.
- Tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia tâm lý
Nếu cha mẹ cảm thấy không thể tự mình kiểm soát cảm xúc hay tình trạng nổi loạn của con, việc tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia tâm lý là cần thiết. Chuyên gia tâm lý có thể giúp gia đình xây dựng một kế hoạch ứng phó hiệu quả, đồng thời cung cấp các công cụ và kỹ thuật để giúp trẻ kiểm soát cảm xúc và giảm stress.
Ảnh 3: Khi mọi chuyện vượt quá tầm kiểm soát với trẻ, hãy gặp chuyên gia tâm lý
Trẻ nổi loạn là một phần tự nhiên trong quá trình trưởng thành, nhưng điều này không có nghĩa là cha mẹ phải đối mặt với tình huống này một mình. Bằng cách lắng nghe, thấu hiểu và hướng dẫn trẻ kiểm soát cảm xúc, cha mẹ có thể giúp trẻ vượt qua giai đoạn khó khăn này và xây dựng mối quan hệ tốt hơn. Sự hỗ trợ từ chuyên gia tâm lý cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giúp trẻ phát triển cách quản lý cảm xúc và giảm bớt căng thẳng trong cuộc sống hàng ngày.
Với sự phối hợp giữa Bác sĩ Tâm thần - Chuyên gia tâm lý và ứng dụng Công nghệ trong chăm sóc sức khỏe tinh thần, dịch vụ tư vấn/tham vấn Safe and Sound tự hào tiên phong hỗ trợ bạn “Tự phát hiện sớm - Sơ cứu cảm xúc tức thời - Hỗ trợ đồng hành dài hạn”.
Nếu bạn nghi ngờ mình gặp vấn đề tâm lý, hoặc muốn biết thêm thông tin về dịch vụ tham vấn - tư vấn tâm lý, bạn có thể liên hệ tới HOTLINE 0964 778 911 (Điện thoại/Zalo, 24/7) để được giải đáp và hỗ trợ trong thời gian sớm nhất!
CÁCH THỨC ĐẶT LỊCH HẸN tham vấn/tư vấn trực tuyến hoặc trực tiếp với chuyên gia
Tại Fanpage Phòng khám SnS - Viện IMT
Hoặc tải và đặt lịch tham vấn trên ứng dụng Safe and Sound để quản lý và theo dõi lịch mọi lúc, mọi nơi
Safe and Sound - thuộc Viện Ứng dụng Công nghệ Y tế (IMT)
Xem thêm:
